CLB DEVILSTOCK

Tại cuộc gặp các tập đoàn, tổng công ty nhà nước ngày 10/3, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần điều hành chính sách tiền tệ sao cho tỷ giá ổn định và mặt bằng lãi suất giảm. Chỉ đạo của Thủ tướng là tin vui đối với các DN, song theo nhận xét của giới chuyên gia, đây là nhiệm vụ khó khăn đối với NHNN và các ngân hàng thương mại khi phải đáp ứng cả mục tiêu kiềm chế lạm phát năm 2010 dưới 7%.

Cuộc đua lãi suất huy động dù không được thừa nhận chính thức, song trên thực tế đang âm thầm diễn ra quyết liệt. Lãi suất ghi nhận trên sổ tiết kiệm là 10,495%/năm, nhưng nhiều ngân hàng áp dụng thưởng thêm lãi suất với tỷ lệ khoảng 2 - 2,5%/năm, tính ra lãi suất lên tới 13 - 14%/năm tùy số tiền.

Ông Nguyễn Phước Thanh, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam cho biết, có sự cạnh tranh rất lớn giữa các ngân hàng trong nước và cả ngân hàng nước ngoài. Thực chất, khuyến mại tiền gửi không phải để tăng bán hàng, mà làm tăng giá vốn. Ông Thanh bức xúc: “Lãi suất cả huy động và cho vay đều rất lộn xộn, lãi suất huy động treo một mức, song thực tế lại mức khác; lãi suất cho vay treo là 12%, nhưng thực tế tới 17%, nên hoạt động ngân hàng méo mó. NHNN đang bị động trong hoạt động của các ngân hàng”.

Trả lời câu hỏi của ĐTCK về việc liệu NHNN có thể áp dụng giải pháp nào để hạ lãi suất huy động, ông Lê Đức Thúy, Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, ngân hàng trung ương với vai trò là người cho vay cuối cùng có thể nghiên cứu hạ lãi suất tái cấp vốn, lãi suất chiết khấu để hạ chi phí vốn tại các ngân hàng, xem xét công cụ dự trữ bắt buộc và bỏ quy định cấm dùng vốn liên ngân hàng làm vốn cho vay.

“Bên cạnh tiền gửi tổ chức và dân cư, nguồn vốn quan trọng nữa của các ngân hàng là từ thị trường mở, từ cho vay lẫn nhau. Giờ cấm như vậy tương tự như hồ điều hòa bị chặn, dòng vốn khó thể khơi thông”, ông Thúy nói.

Tuy nhiên, theo quan điểm của bà Dương Thu Hương, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng, sẽ rất khó cho NHNN khi áp dụng những biện pháp trên trong bối cảnh hiện nay. Hạ lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu sẽ giảm bao nhiêu áp lực vốn cho ngân hàng? Trong khi bản thân nhiều ngân hàng đang thiếu giấy tờ có giá, tỷ lệ dự trữ bắt buộc hiện là 3% - mức được các tổ chức quốc tế khuyến nghị là phù hợp. Nếu hạ bớt 1%, các ngân hàng có thêm vài trăm tỷ đồng, nhưng đây chỉ là con số “muối bỏ biển” so với nhu cầu vốn của nền kinh tế. Còn nếu cho phép sử dụng vốn liên ngân hàng (vốn có kỳ hạn rất ngắn) để các ngân hàng cho vay, trong trường hợp một ngân hàng rủi ro trong thanh toán, trả nợ, sẽ dẫn đến phản ứng dây chuyền, đó sẽ là một quyết định vô cùng mạo hiểm với NHNN.

Kênh dẫn vốn mà các ngân hàng đều trông chờ hiện nay vẫn nằm ở nguồn tiền gửi của dân cư và tổ chức. Lãi suất huy động do vậy tiếp tục là “át chủ bài” trong việc thu hút vốn và so với mức lạm phát dự kiến thì lãi suất hiện tại đã thực dương hơn rất nhiều. Bài học cay đắng về cuộc đua lãi suất không có điểm dừng năm 2008 vẫn còn mới với các ngân hàng, khi cả người dân, ngân hàng và DN đều không được lợi. Giải pháp liên kết hỗ trợ và thỏa hiệp giữa các ngân hàng để không đẩy mặt bằng lãi suất lên quá cao xem ra dễ thực hiện hơn cả. Các thành viên của Hiệp hội Ngân hàng cũng đã đạt được đồng thuận như vậy, nhưng liệu những lời nói trên giấy có diễn ra trên thực tế, thời gian sẽ kiểm chứng!